Poradnia na trudny czas
OPRACOWANIA autorstwa Specjalistów PPP "Osiek":
Autorzy:
- Justyna Bieńkowska
- Agnieszka Bystra-Grabowska
- Barbara Darmorost
- Agnieszka Gurzyńska-Ellwart
- Michalina Ignaciuk
- Artur Lewandowski
- Karolina Muszyńska
- Kamila Posobkiewicz
- Urszula Rodzik
- Katarzyna Topór
- Agnieszka Wiankowska
- Anna Zdolska-Wawrzkiewicz
- Jakub Zieliński
Edukacja w domu - organizowanie nauki i bezpieczeństwo w sieci
Nagłe zamknięcie szkół to prawdziwa rewolucja dla całej rodziny. Pierwsze dni to wysiłek związany z nową organizacją Nagłe zamknięcie szkół to prawdziwa rewolucja dla całej rodziny. Pierwsze dni to wysiłek związany z nową organizacją i stopniowym przyzwyczajaniem się do rzeczywistości, jaka wszystkich nas zastała. Z czasem może pojawić się pytanie, jak adekwatnie zachęcać dziecko, by nauka nie była tylko przykrym obowiązkiem lecz ciekawą przygodą. Równocześnie w sytuacji zawieszenia podstawowych aktywności (braku lekcji w szkole, dodatkowych zajęć, możliwości kontaktu z rówieśnikami, ograniczonej możliwości przebywania poza domem) nasze dzieci spędzają coraz więcej czasu w sieci. Dla osoby dorosłej Internet to przede wszystkim źródło informacji lub narzędzie pracy. Dla dzieci i nastolatków ma on dużo większe znaczenie. Nie jest to tylko medium dostarczające wiedzę i rozrywkę. Internet jest miejscem, w którym rozgrywa się część jego życia społecznego, gdzie kreuje swój wizerunek i obserwuje innych. A treści i osoby popularne w sieci coraz częściej wpływają na postawy i zachowania dzieci. Ważne, aby osoby dorosłe były w kontakcie ze swoim dzieckiem interesując się również jego aktywnością w wirtualnym świecie.
Co może być pomocne w nauce w domu?
W zależności od etapu rozwojowego i poziomu edukacji, na którym uczeń się znajduje, potrzebne jest wypracowanie innego systemu motywacji. Maluchy bardziej potrzebują pomocy dorosłego, towarzyszenia i realnej obecności rodzica. Z kolei nastolatek, mający większe doświadczenie w “świecie edukacji” być może jest w stanie pracować bardziej samodzielnie, motywować się do wykonania zadań. Należy pamiętać jednak, że jedna i druga grupa, szczególnie bez struktury, którą daje szkoła, jest bardzo podatna na rozproszenie, “zajęcie się czymś innym”.
Na początkowym etapie edukacji
- Życzliwa obecność rodzica - warto pamiętać, że młodsze dziecko często potrzebuje realnej obecności dorosłego. Rodzic ma być jednak wsparciem, pomocą w znalezieniu rozwiązania, a nie kimś kto wyręczy dziecko.
- Wprowadzanie elementu zabawy do edukacji - zastanówmy się, w jaki sposób niektóre treści przekazać dziecku wykorzystując element zabawy.
- Aby urozmaicić pracę można wykorzystywać podczas nauki w domu mnemotechniki (skojarzenia, wyobrażenia, rysowanie map myśli, robienie twórczych notatek, podkreślenia, metoda pięciu zakładek, rymy itp.).
- Rozłożenie zajęć według indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka - w sytuacji nauki w domu pomocne może być ustalenie planu dnia. Pomaga to uporządkować zadania, stwarza przewidywalną sytuację.
- Przerwy na zabawę, aktywność ruchową - szczególnie młodsze dzieci niezmiernie potrzebują przerw i ruchu podczas dnia.
- Wprowadzenie zasady “najpierw obowiązki następnie przyjemność”.
- Jednoczesne zaopiekowanie się emocjonalnością dziecka - rozmowa o zaistniałej nietypowej sytuacji pomoże obniżyć emocjonalne napięcie, które negatywnie wpływa na naukę.
Uczący się nastolatek
Nastolatek ma już wypracowany własny rytm, w którym uczył się do tej pory. Oczekiwanie nagłej zmiany jego postawy, może skończyć się jedynie frustracją dla wszystkich. Warto raczej zastanowić się, jak wygląda jego styl pracy i co należy aktualnie zmodyfikować.- Wywieranie presji na młodym człowieku najczęściej przynosi zupełnie odwrotny efekt. Warto nawiązać dialog i uświadamiać, że prędzej czy później wróci do szkoły, a im będzie miał mniej zaległości, tym ten powrót będzie łatwiejszy. Ufajmy naszym dzieciom, wierzmy im, bo one też nie chcą wrócić do rzeczywistości, która będzie bardzo trudna.
- Zajęcia szkolne odbywają się rano. Aktualnie uczniowie mają przywilej dopasowania pory pracy do ich preferencji i okresu największej efektywności. Warto to wykorzystać. Poczucie sprawczości wpływa korzystnie na zaangażowanie.
- Z racji zawieszenia wielu innych aktywności, młodzież ma więcej czasu na odpoczynek i regenerację. Zdrowy i rozsądny odpoczynek z pewnością, będzie wspomagał gotowość do pracy.
- Uczniowie, którzy mieli do tej pory trudność z systematycznością, teraz szczególnie będą potrzebowali planowania swojej pracy. Owszem, jest to dodatkowy wysiłek, który często uważamy za zbędny. Jednak rozpisanie na kartce (w rozmiarze A4 lub większym), zadanej pracy w formie pojedynczych zadań do wykonania będzie bardzo pomocne. Przede wszystkim pozwala pozbyć się wrażenia, że “tego jest tak dużo”, bo mamy przed sobą konkrety do wykonania. Ponadto pozwala widzieć na bieżąco kolejne kroki i postępy, co jest dodatkowo nagradzające.
- Sama postawa rodzica może być wspierająca w samodzielnym działaniu, bądź odwrotnie - utwierdzać dziecko w jego przekonaniu o niezdolności do radzenia sobie z obowiązkami. Zamiast wyręczania lub dawania gotowych rozwiązań lepiej jest nakierowywać, udzielać wyjaśnień, wskazywać źródło, z którego dziecko może skorzystać.
- Obecna sytuacja, w której wszyscy się znaleźliśmy przynosi mnóstwo obaw i niepewności. Dla niektórych osób jest bodźcem do wzmożonej pracy, która skutecznie znieczula i chroni przed przeżywaniem nieprzyjemnych uczuć. Jednak część osób pod wpływem dużego lęku ma ogromne trudności z koncentracją uwagi i zrobieniem czegoś konstruktywnego. Będzie raczej starała się za wszelką cenę rozproszyć swoją uwagę, np. poprzez bezwiedne przeglądanie treści w Internecie. Dlatego tak ważne jest zadbanie o sferę emocji. Zniechęcony i przemęczony rodzic, również nie będzie w stanie przekonać nastolataka, że nauka w domu jest ważna i należy do tego podejść z właściwą powagą i odpowiednią motywacją. Pielęgnujmy relację z naszymi dziećmi, bo to my jesteśmy teraz dla siebie największym źródłem wsparcia i optymizmu. Dobry humor i miło spędzone chwile są nieocenione w obecnym czasie.
Bezpieczeństwo w internecie
Młodsze dziecko
Nieodpowiedzialne udostępnianie dzieciom urządzeń elektronicznych może nieść wiele zagrożeń. Pamiętajmy jednak, że korzystanie przez dzieci od 3 roku życia z urządzeń mobilnych może też mieć pozytywny wpływ na ich rozwój poznawczy, społeczny, emocjonalny i moralny.
- W sytuacji braku zajęć szkolnych i kontaktów z rówieśnikami Internet daje możliwość podtrzymania relacji rówieśniczych. Warto zachęcać dzieci do budowania i utrzymywania interakcji rówieśniczych oraz interakcji z osobami dorosłymi (np. z innymi członkami rodziny).
- Korzystanie z Internetu przez dorosłych jest naturalnym wzorem dla dzieci posługiwania się narzędziami multimedialnymi. Warto, nawet w przypadku pracy zdalnej, wyznaczyć czas na pracę (jeśli to możliwe również stałe miejsce) tak, aby w wolnym czasie ograniczyć korzystanie z komputera do minimum. Warto prezentować dzieciom pozytywne wzorce i uczyć je ważnych wartości społecznych.
- Interesujmy się tym, co nasze dzieci robią w Internecie. Nie oznacza to, że mamy być ekspertem we wszystkich aplikacjach i znać najnowsze internetowy trendy. Ważna jest sama nasza uważność na to, jak dziecko spędza czas w sieci. Warto pytać co ogląda na YouTube, z jakich portali społecznościowych korzysta, w co gra. Pytajmy z zaciekawieniem, a nie z intencją kontroli. Starajmy się, aby nie były to tylko incydentalne rozmowy.
- Tłumaczmy dzieciom, co się dzieje na ekranie urządzenia, a także wskazujmy związek między treściami obecnymi w mediach a rzeczywistością.
- Nie używajmy urządzeń mobilnych do motywowania dzieci (np. wykonywania jakichś zadań).
- Proponujmy dzieciom wspólny czas bez komputera. Jeśli w obecnej sytuacji nie jest to możliwe na co dzień, to może weekend powinien być czasem bez Internetu.
- Część rodzin wprowadza stałe zasady korzystania z urządzeń ekranowych. Takie reguły powinny obejmować wszystkie osoby w rodzinie, w tym dorosłych. Dzieci bowiem uczą się o wiele lepiej, obserwując to, co robią rodzice, niż tylko słuchając wydanych przez nich dyspozycji i nakazów.
Nastolatek
Technologia cyfrowa sprawiła, że dzięki urządzeniom mobilnym każdy nastolatek posiadający smartfon jest zalogowany stale do sieci. W Internecie nastolatki dyskutują, utrzymują relacje z bliższymi i dalszymi znajomymi, robią zakupy, uczą się, uczestniczą w wideo lekcjach, wyrażają siebie. Te często atrakcyjne i wartościowe możliwości spędzania czasu mogą jednak pochłaniać go zbyt wiele, sprawiając, że zamiast być dopełnieniem aktywności, zaczynają w życiu nastolatka dominować.
- Staraj się towarzyszyć nastolatkom w odkrywaniu bogactwa Internetu i rozmawiaj z nimi o ich zainteresowaniach. Jeśli dzieci będą wiedzieć, że rodzice interesują się ich aktywnością online, wówczas chętniej w trudnej sytuacji zwrócą się do dorosłych o pomoc.
- Ucz nastolatka krytycznego podejścia do informacji. Dyskutuj o treściach, które są prezentowane online, podkreślając, że nie każda wiadomość przeczytana w sieci jest prawdziwa. Internet jest kopalnią wiedzy, a niestety często też przestrzenią niesprawdzonych i potencjalnie szkodliwych doniesień i porad, w której każdy może przedstawić się jako ekspert oferujący najlepsze rozwiązanie problemu. Porozmawiaj z dzieckiem o sposobach weryfikacji wiedzy pozyskiwanej online.
- Naucz dziecko korzystać z narzędzi służących do weryfikacji informacji znalezionych w Internecie, np. zdjęć (odwrotne wyszukiwanie przez Images.google.com lub Tineye.com).
- Zaoferuj dziecku wsparcie i powiedz, żeby zawsze informowało Cię, jeśli jakaś obca osoba będzie poruszała tematy związane z seksualnością lub inne, które je zaniepokoją.
- Internetowa twórczość to duże wyzwanie – zanim dziecko założy bloga czy kanał tematyczny w sieci, omów z nim wszystkie potencjalne zagrożenia oraz sprawdź, czy jest gotowe na publiczną aktywność.
- W rozmowach z nastolatkiem warto poruszyć kwestię wprowadzania danych (np. e-mail, login, hasło, PIN czy kod z tokena), odruchowego otwierania łączy przesyłanych pocztą czy komunikatorami.
- Postaraj się wspólnie z dzieckiem znaleźć pomost między czasem spędzanym w świecie wirtualnym a rzeczywistym. Angażuj je w ten sposób, aby bycie offline przynosiło mu radość, tzw. JOMO (ang. joy of missing out). Zaproponuj offline challenge (cyfrowy detoks), który polega na odłączeniu się od wirtualnej rzeczywistości na minimum 48 godzin (może czas weekendu?).
opracowali:
Anna Zdolska-Wawrzkiewicz
Katarzyna Topór
Artur Lewandowski
Jakub Zieliński